Każdy, kto choć trochę interesuję się problematyką tłumaczeń, z pewnością natknął się na problem tzw. nieprzetłumaczalności. Chodzi mianowicie o słowa, które nie mają swego odpowiednika w języku docelowym. Od lat trwa zażarta dyskusja wśród językoznawców i tłumaczy, czy faktycznie takie słowa istnieją, czy jest to tylko kwestia zbyt dużej dbałości o dosłowne przetłumaczenie danego słowa. Wiele bowiem słów, można łatwo przetłumaczyć, zmieniając jego kategorię gramatyczną (tak jest np. w przypadku rosyjskiego słowa „poczemuczka”, które jest rzeczownikiem, w języku polskim natomiast najlepiej jego sens oddaje przymiotnik „wścibski”) lub opisując kilkoma słowami (np. portugalskie słowo „saudade” można przetłumaczyć jako „rozdzierającą tęsknotę”).
Oczywiście od czasu do czasu w gazetach czy na blogach pojawiają się listy słów nieprzetłumaczalnych. Najczęściej na tego rodzaju listach znajdują się takie słowa jak:
- Waldeinsamkeit – to niemieckie słowo oznaczające uczucie, jak rodzi się w nas podczas samotnego pobytu w lesie.
- Culaccino – to po włosku ślad po zimnym kieliszku na stole,
- Cafune – to słowo portugalskie, oznacza czułe muskanie palcami czyichś włosów.
- Age-Otori – tak Japończycy określają osobę, która po wizycie u fryzjera wygląda dużo gorzej niż wyglądała przed.
Ale nie tylko obce języki mogą się pochwalić nieprzetłumaczalnymi słowami. Również w języku polskim są słowa, które sprawiają problem tłumaczom. Należą do nich: bigos, pierogi, kierpce, dożynki, czy noc świętojańska.
Jednak według niektórych językoznawców, takie specyficzne dla danej kultury słowa, są do przetłumaczenia najłatwiejsze, bowiem wystarczy użyć tego samego słowa w języku docelowym, tak jak ma to miejsce w przypadku znanego francuskiego przysmaku czyli „pate de foie gras”. W języku polskim mogłaby jej nazwa brzmieć: „pasta z tłustej wątróbki” i choć jest to dobry opis tej potrawy, to jednak nie jest to tłumaczenie, które się przyjęło. Zamiast tego używa się nazwy francuskiej czyli „pate de foie gras” lub jej skróconej wersji – „foie gras”.